اکچویتور پنوماتیک
اکچویتور پنوماتیک از تجهیزاتی است که در طیف گسترده ای از صنایع از قبیل صنایع پتروشیمی و خطوط گاز، صنایع غذائی، کارخانجات و صنایع لبنی، صنایع داروئی و بیمارستان، صنایع ساختمان و… کاربرد فراوانی دارد. از مزایای ویژه این دستگاه ساختار ساده و هزینه های نگهداری پایین، دردسترس بودن انرژی مورد نیاز( هوای فشرده )، دوام و عمر طولانی، عملکرد دقیق و در نهایت سرعت عمل بالای این تجهیز می توان نام برد. همچنین قیمت اکچویتور پنوماتیک در مقایسه با سایر عملگرها بسیار مناسب تر است که بر محبوبیت کاربرد آن افزوده است.
عملکرد اکچویتور پنوماتیک
وظیفه اصلی اکچویتور پنوماتیک تبدیل سیگنال کنترلی به سیگنال فیزیکی جهت باز و بسته یا کنترل تدریجی مسیر جریان است. عملکرد این ابزار به همراه شیر کنترلی این است که با کمک هوای فشردهی موجود در کمپرسور یا منبع باد سیستم در بازه های زمانی تعیین شده و یا در زمان های اضطراری مسیر جریان سیال را جهت کاهش فشارو کنترل جریان، به صورت نیمه باز یا کاملا باز و بسته در آورد. اکچویتور پنوماتیک در زمان مقرر هوای فشرده را به چرخ دنده و از چرخ دنده به میله یا شفت شیر انتقال داده و با حرکت هریک از اجزای داخلی به انرژی مکانیکی تبدیل می کند.
به این ترتیب با تامین منبع هوای فشرده و نصب این تجهیز بر روی شیرهایی که به صورت دستی عمل می کنند می توان عملکرد این شیرها را توسط انرژی باد تحت کنترل قرار داد. از انواع شیرآلات صنعتی که قابلیت کار کردن با اکچویتور پنوماتیکی را دارند می توان انواع شیر پروانه ای، بال ولوها، شیرگیوتینی، شیر تدریجی بخار، انواع شیر برقی موتوری تدریجی و… را نام برد که برمبنای نوع حرکت در دسته بندی های مختلف قرار می گیرند. این عملگر برمبنای گشتاوری که تولید می شود طبقه بندی شده و متناسب با نوع کنترل ولو، سیال و فشار معین بکار می رود و در محیط های خطرناک، غیرقابل دسترس و مخصوصا بر روی انواع شیرآلات صنعتی با سایز های بزرگ کاربرد ویژه ای دارند .
انواع اکچویتور پنوماتیک
پیش تر گفته شد که انواع اکچویتور پنوماتیک بر اساس نوع گشتاور و حرکت به سه دسته تقسیم شده اند.
- خطی
- چرخشی یا دورانی
- دیافراگمی
اکچویتور پنوماتیک خطی
اکچویتور پنوماتیکی خطی قادر است با ایجاد نیرو و حرکت خطی مانند یک جک عمل کند. این تجهیز در عملکرد با انواع شیر، نیروی زیادی تولید کرده و در عین حال دقت بالایی دارد و معمولا در خطوط آزمایشگاهی مورد کاربرد قرار میگیرد. از معایب اکچویتور پنوماتیک خطی اشغال فضای بیشتر نسبت به عملگر چرخشی است و به این دلیل در کاربردهای خاص از آنها بهره گرفته می شود. انواع شیر گیوتینی با عملگر پنوماتیکی، گلوب ولو، شیر سوزنی و شیر کشوئی به دلیل نوع ساختار و عملکرد خود با این دسته از اکچویتورها مورد استفاده قرار می گیرند.
اکچویتور پنوماتیک چرخشی
اکچویتور پنوماتیکی چرخشی یا دورانی در مقایسه با اکچویتورهای خطی از ساختار و طراحی ساده تری برخوردارند. این تجهیز برای ایجاد یک حرکت چرخشی یا دورانی مورد استفاده قرار می گیرند. نوع حرکت این ابزار با ایجاد حرکت نوسانی در یک زاویه معین صورت می گیرد که با این تعریف می توان انواع شیر پروانه ای و شیر توپی را از انواع شیرآلات کاربردی در این دسته قرار داد. به طور کلی این دسته از عملگرها به واسطه ماهیت عملکرد دورانی در زاویه ۹۰ درجه جهت تنظیم جریان سیال در رده شیر کنترلی بادی دورانی قرار می گیرند.
اکچویتور پنوماتیک دیافراگمی
در اکچویتور پنوماتیکی دیافراگمی هوای فشرده به غشای انعطاف پذیر که دیافراگم نامیده می شود اعمال می شود. برخی از این عملگرها یک طرفه هستند که در یک طرف دیافراگم، یک فنر قرار داده شده است تا وقتی فشار هوای ورودی به محفظه کاهش می یابد، این فنر بتواند دیافراگم را به جای اول خود برگرداند. اکچویتور پنوماتیک دیافراگمی معمولا برای انواع شیرهای خطی به کار می روند و گلوب ولو پنوماتیک تنها نوع شیر کنترلی بادی با عملکرد دیافراگمی است.
قیمت اکچویتور پنوماتیک
قیمت اکچویتور پنوماتیک برمبنای نوع، سایز، جنس، نوع اتصال و دیگر فاکتورها متفاوت است. به طور کلی قیمت اکچویتور پنوماتیک در رده برندها و کشورهای تولید کننده اروپائی از سطح بالاتری نسبت به برندهای چین و ترکیه قرار برخوردار است. از دیدگاه کیفیت محصول تولید شده و کارکرد دستگاه نیز محصولات تولید اروپا سطح بالاتری را در مقایسه با نمونه های چین و ترکیه به خود اختصاص داده اند. همچنین نحوه عملکرد این تجهیز حالت کنترل تدریجی، حالت کنترل دستی، دارا بودن گشتاور قوی و… از دیگر پارامترهای تاثیرگذار بر قیمت اکچویتور پنوماتیک محسوب می شود.
راهنمای خرید اکچویتور پنوماتیک
چنانچه در مطالب قبل گفته شد ، در خرید اکچویتور پنوماتیک باید دقت داشت که این تجهیز بر حسب نوع حرکت تقسیم بندی می شود. به این ترتیب می توان گفت نوع حرکت شیر و همچنین نوع گشتاور در انتخاب نوع و خرید اکچویتور پنوماتیک متناسب نیز اهمیت ویژه ای دارد. سایز ولو و همچنین نوع و فشار سیال درون خط از دیگر پارامترهای تاثیرگذار بر خرید اکچویتور پنوماتیک به شمار می رود. در بررسی کلی انواع مختلف این ابزار برمبنای نوع شیر کنترلی، به منظور کنترل انواع سیال آب ، گاز، بخار و روغن و انواع سیال شیمیائی ، فاضلاب و دیگر سیال ها با ویسکوزیته بالا مانند قیر و خمیر برای انواع شیر از سایز ½ اینچ الی ۱۲ اینچ تولید و روانه بازار می گردند.
مزایای اکچویتور پنوماتیک
- منبع تامین انرژی آن یعنی کمپرسور هوا غالبا در دسترس است.
- به دلیل حرکت آزادانه پیستون ها می توان با نصب فنر در یک طرف در مواقع اضطراری پیستون را به جای اولیه خود باز گرداند.
- در صورت تماس هوا با منبع گرمایش، افزایش فشار ایجاد شده موجب عملکرد بهتر اکچویتور می شود.
- طراحی و ساختار ساده موجب هزینه نگهداری و تعمیر پایین آن می شود.
- هوای اضافه از اکچویتور بدون آلایندگی به هوای آزاد در محیط بازمی گردد.
معایب اکچویتور پنوماتیکی
- در مواردی ممکن است انرژی هوای فشرده ، نیروی کافی برای جابجائی و حرکت دادن اجزای شیر را ایجاد نکند که در این موارد باید از دیگر عملگرها استفاده کرد.
- طراحی ویژه این دستگاه و به کار گیری رینگ و آب بندی لاتستیکی، باعث محدودیت دمایی اینگونه اکچویتورها می شوند.
به طور کلی اکچویتور پنوماتیک از جمله تجهیزات تخصصی است که توصیه می شود فرآیند انتخاب و خرید آن همراه با مشاوره فنی با کارشناس متخصص صورت گیرد تا بتوان انتخابی مطلوب و متناسب با نوع عملکرد انجام داد. در صورت تمایل به اطلاع از قیمت اکچویتور پنوماتیک و مشاهده جزییات فنی از طریق این لینک وارد صفحه خرید شوید.
نویسنده مقاله : مریم بختیاری
